Περιγραφή και προέλευση της Αχιλλέας

Βοτανική Ονομασία και προέλευση

Η επιστημονική ονομασία είναι Achillea millefolium (όπως την όρισε o Λινναίος) και η κοινή ονομασία είναι Αχιλλέα ή χιλιόφυλλο, και έχει και άλλες ελληνικές ονομασίες ανάλογα με το την περιοχή όπως αγριαψιθιά, πέλινο, Πισιδιά, Σεμεσάντο, Μιλφέϊγ, Συμηλούδι και Λάζαρος γιατί με τα λουλούδια της στολίζονται τα παιδιά που ψάλλουν για το Λάζαρο στα χωριά το Μεγάλο Σάββατο. Η αγγλική ονομασία είναι Yarrow.

Στην Ελλάδα υπάρχουν 24 ποικιλίες της Αχιλλέας.

Ανήκει στην οικογένεια κομπόζιτα ή σύνθετα (Compositae).

Περιγραφή του φυτού

Είναι ένας πολυετές αειθαλής θάμνος που κάθε χρόνο ανθίζει και έχει ύψος 20-80 εκατοστά, έχει έρπον διακλαδισμένο ρίζωμα, με ρόδακα φύλλα στη βάση και απλά ανθοφόρα στελέχη. Από τα στελέχη της Αχιλλέας προβάλουν αναρριχητικά κλαδάκια, λευκής χροιάς, χωρίς φύλλα που καταλήγουν σε διακλαδώσεις και σχηματίζουν νέα στελέχη. Τα φύλλα είναι έχουν πράσινο-μπλε χρώμα και μοιάζουν με χτένες δηλαδή δίπτερα και κάπως τριχωτά. Η κεφαλή αποτελείται από επίπεδα σκιάδια, τα άνθη είναι ακτινωτά σαν ομπρέλες συνήθως άσπρα έως τριανταφυλλί και έχουν το σχήμα μικρής μαργαρίτας διαμέτρου 1 εκατοστού. Σε ορεινές περιοχές τα άνθη είναι ροζ. Το φυτό είναι πολύ αρωματικό ειδικά τα φυλλαράκια του. Ανθίζει από τον Μάιο έως τον Οκτώβρη.

Φυσική Διαμονή

Η Αχιλλαία βρίσκεται στις άκρες των δρόμων, σε θάμνους ακαλλιέργητες περιοχές και βοσκότοπους μέχρι το υψόμετρο των 2.700 μέτρων. Είναι κοινό σε όλη την Ευρώπη. Συναντάται στην Ελλάδα αυτοφυής κυρίως σε δάση και βοσκοτόπια. Καλλιεργείται στην Γερμανία, Σερβία, Ουγγαρία,  Γαλλία,  και σε ορισμένα κράτη της Αφρικής.

Συλλογή και αποθήκευση

Όταν η Αχιλλέα είναι ανθισμένη τότε βρίσκεται στο άριστο δυνατό όριο των συστατικών της γι’ αυτό και τότε είναι η κατάλληλη εποχή (καλοκαίρι) για να την μαζέψουμε. Επίσης παίζει ρόλο και η ώρα που θα την μαζέψουμε γιατί το πρωί έχει το περισσότερο αιθέριο έλαιο από ότι τις υπόλοιπες ώρες. Την αποξηραίνουμε σε σκιερό μέρος καλά αεριζόμενο και  σε θερμοκρασία κάτω από 40 βαθμούς. Έτσι κατά την αποξήρανση διατηρούμε το φυσικό χρώμα και τη χημική σύνθεση του φυτού. Για να καταλάβουμε αν η αποξήρανση έχει ολοκληρωθεί, μπορούμε να δούμε αν τα φύλλα θρυμματίζονται και οι βλαστοί σπάνε και δεν λυγίζουν. Το βότανο αποθηκεύεται σε γυάλινο αεροστεγώς κλεισμένο βάζο σε σκοτεινό χωρίς υγρασία μέρος. Πάνω στο βάζο γράφουμε το όνομα του φυτού και την ημερομηνία συλλογής. Η διάρκεια ζωής είναι πέντε χρόνια αν μείνει καλά κλεισμένο.

Καλλιέργεια

Η Αχιλλέα είναι ανθεκτική στο κρύο, προτιμάει εδάφη με καλή αποστράγγιση και ηλιόλουστα. Πολλαπλασιάζεται με σπόρους την άνοιξη (αλλά αυτό ισχύει μόνο για τα κύρια είδη και όχι για τα υβρίδια) και με χωρισμό ρίζας.

Απειλείται κυρίως από τους μύκητες σε ζεστές και στεγνές συνθήκες.

Χρησιμοποιούμενα μέρη

Τα άνθη, τα φύλλα, οι σπόροι και το αιθέριο έλαιό της από τα άνθη και πιο σπάνια από τα φύλλα.

Οι σπόροι της είναι κάπως πικροί και καυτεροί και στη μαγειρική χρησιμοποιούνται περισσότερο μαγειρεμένοι.

Βιβλιογραφία
Θεραπευτικά βότανα και φυτά – εκδόσεις Ίριδα
Τα φαρμακευτικά Βότανα και οι χρήσεις τους – Hans Fluck – Εκδόσεις Μπίμπης
Σημειώσεις Αρωματοθερεπείας – Πόπη Κανά – NHS
Τα βότανα στην τρίτη χιλιετία και η χρήση τους στην Οικογένεια – Χρήστος Κάτσης – Εκδόσεις Χιλιόφυλλο
Περιοδικό Natural Health Science – τεύχος 2 – Λεβάντα- Σπύρος Ζουρνατζής
Μαγικά Βότανα – Margaret Picton – Εκδόσεις Κοχλίας
100 Βότανα 1000 θεραπείες - Κώστας Μπαζαίος
Εύκρατες Γεύσεις - Στέλιος Παρλιάρου
Μ. Αβραμάκης Θ. Βραχνάκης – Αρωματικά και φαρμακευτικά Φυτά, 2005
Β. Σκρουμπής – Αρωματικά, φαρμακευτικά και μελισσοτροφικά φυτά της Ελλάδας, Εκδόσεις Αγρότυπος 1998
Β. Σκρουμπής – Αρωματικά φυτά και αιθέρια έλαια, Β’ έκδοση, 1988
Τα βότανα στην κουζίνα – Μαρία & Νίκος Ψιλάκης
Φυτά του Ολύμπου – Arne Strid – Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας –1980
Αιθέρια έλαια – Colleen K. Dodt – Εκδόσεις Ψύχαλου
Φυσικές συνταγές ομορφιάς – Τάκης και Παμπίτσα Καβαλλιεράτου – Εκδόσεις Πατάκη 

Δείτε ακόμα:

Οι ποικιλίες της Αχιλλέας
Η χρήση της Αχιλλέας 
Οι ιδιότητες της Αχιλλέας 
Η ιστορία και οι μύθοι της Αχιλλέας
Περιγραφή και προέλευση της Αχιλλέας